Bunt

Okres ten związany jest z pojawiającymi się u młodego człowieka konfliktami i gwałtownymi przemianami, często określany jako czas "burzy i naporu". (G.S.Hall).

Cechy charakterystyczne życia emocjonalnego zbuntowanego nastolatka:

·         wysokie napięcie związane z dużą intensywnością i żywiołowością przeżyć uczuciowych,

·         chwiejność emocjonalna objawiająca się łatwością oscylacji między krańcowymi nastrojami (np: od euforii do depresji),

·         bezprzedmiotowość uczuć, czyli pojawiające uczucia wydają się nie mieć określonej przyczyny, czy bodźca.

·         ambiwalencja uczuć, która prowadzi do poczucia zagubienia i niepewności.

W początkowym okresie adolescencji dość typowym zjawiskiem jest tzw. okres przekory, przejawiający się jako krnąbrność, nieposłuszeństwo wobec otoczenia głównie rodziców i wychowawców. Czasami może przechodzić w negatywny stosunek do obowiązujących zasad i norm.
Powstawanie zjawiska przekory związane jest pojawieniem się u młodego człowieka poczucia własnej siły, który pociąga za sobą potrzebę swobody i samodzielności. Wszystko to jednak zderza się z rzeczywistością, w której młody człowiek zwykle traktowany jest nadal przez dorosłych jak dziecko. Na tej płaszczyźnie dochodzi, więc do konfliktów, próby integracji w osobiste sprawy - adolescent przyjmuje najczęściej postawę buntu.
W okresie adolescencji młody człowiek przeżywa również trudności z poczuciem własnej tożsamości, związane z tym, kim jest, czego naprawdę chce. Często powoduje to próby reformowania przez niego świata, poszukiwania prawdy i wartości o charakterze uniwersalnym. Często, w sytuacji rozbieżności między realiami, na które trafia a swoimi ideami, reaguje buntem.
Stan emocjonalny dominujący w tym okresie to gniew, intensywny i jawny, wyrażany m. in. krzykiem, tupaniem, kłótnią, trzaskaniem drzwiami, czasem przyjmujący postać napięcia nerwowego przejawiający się np: w sarkazmie czy przekleństwach.

W okresie buntu młodzieńczego mamy również do czynienia ze zmianą stosunku młodego człowieka do rodziny, zmiany te objawiają się przez:

·         kryzys autorytetu rodziców,

·         konflikty z rodzicami,

·         osłabienie więzi emocjonalnych

Związane to jest ze zmianą obrazu rodziców u dziecka, zaczyna ono dostrzegać jego wady, rodzice przestają być idealni. Dziecko może stracić do niech zaufanie, zaczyna mieć przed nimi swoje tajemnice. Coraz częściej dochodzi do konfliktów między dzieckiem a rodzicami, głównie na płaszczyźnie różnic pokoleniowych. To z kolei prowadzi do osłabienia więzi emocjonalnych. Dziecko unika rodziców, odtrąca ich czułość, zamyka się w sobie, obojętnieje. Rodzice często traktują takie objawy jako braku potrzeby kontaktu u ich dzieci i sami także się od nich odsuwają. Tymczasem to właśnie w tym okresie, pełnym sprzeczności i niepokoju, młodzież bardzo potrzebuje akceptacji bezwarunkowej i pewnej.

W tym okresie młodzież może przejawiać następujące formy buntu:

·         unik - unikanie rodziców, rozmów z nimi, przebywania w ich otoczeniu

·         milczenie - stałe, agresywne, uparte milczenie

·         ironia - w ramach protestu wobec rodziców nastolatek posługuje się zawoalowaną kpiną, złośliwością wyśmiewaniem

·         kontestacja - stałe krytykowanie rodziców, bez względu na to jak się zachowują

·         afirmacja rówieśników - porównywanie rodziców ze środowiskiem rówieśników w celu deprecjacji rodziców

·         ucieczka w marzenia - snucie marzeń na temat lepszego domu, życia

·         prowokujący image ostentacyjne preferowanie postaw i zachowań nieakceptowanych przez rodziców (np. wygląd zew., muzyka, towarzystwo)

·         poszukiwanie wrażeń - podejmowanie działań ryzykownych np. alkohol, narkotyki, seks

·         ucieczka z domu

·         samookaleczenia

·         próby samobójcze

Warto rozmawiać z bliskimi na temat tego, co nas boli albo co nam przeszkadza. Bunt nie jest jedynym rozwiązaniem, a jeśli wydaje nam się, że jest, warto "zainwestować" nadmiar złej energii i "wyżyć" się uprawiając sport. Zmęczeni będziemy mieli mniej siły, by wykłócać się o wszystko i ranić bliskich.